Keşkek yemeğinin hikayesinde keşken hangi et ile yapılmıştır? Tarihte Amasya yemek kültüründe hangi paşa tarafından kayıtlara alınmıştır? Geleneksel Türk mutfağında Keşkek en çok hangi ilimizde yapılır? Keşkeğin hikayesine vesile olan paşa kimdir? Keşkek yemeğinin şifa olduğu hasta kimdir? Keşkek nedir? Tarihte rahmetli Kara Mustafa Paşa bir süreliğine eşi ve ailesiyle koyu Marınca’ ya gelmiştir. Kızı Fatma Hanım Marınca’da ciddi bir rahatsızlığa yakalanmıştır. Rahatsızlığının..
Keşkek Yemeğinin Hikayesi Nedir?
Keşkek nedir? Keşkek yemeğinin hikayesinde keşken hangi et ile yapılmıştır? Tarihte Amasya yemek kültüründe hangi paşa tarafından kayıtlara alınmıştır? Geleneksel Türk mutfağında Keşkek en çok hangi ilimizde yapılır? Keşkeğin hikayesine vesile olan paşa kimdir? Keşkek yemeğinin şifa olduğu hasta kimdir?
Özellikle köylerde ve kasabalarda büyük kazanların içerisinde pişirilen keşkeğin tadı hiçbir yerde yoktur. Düğünlerde ve bayramlarda yapılan keşkek yörelere göre yapılışları farklılık göstermektedir. Ancak keşkeğin temel maddesi yarma buğday ve ettir.
Tarihte rahmetli Kara Mustafa Paşa bir süreliğine eşi ve ailesiyle koyu Marınca’ ya gelmiştir.
Kızı Fatma Hanım Marınca’da ciddi bir rahatsızlığa yakalanmıştır. Rahatsızlığının nedeni ise tamamen iştahının kapalı olması ve hiç bir şey yiyip içememesidir. Bu rahatsızlık 10 günlük sureyi aşınca paşayı çok ciddi bir sıkıntı sarmış, Yakınlardaki doktor ve hekimlere derhal haber edilerek kızının rahatsızlığına çare aranmaya başlanmıştır.
Bir kaç günlük bir süreçte sonuç alınamayınca pasa isi daha da sıkı tutarak aradan şaklabanları çıkarmak amacıyla demiş ki;
--“Kim ki kızım Fatma’yı sıhhatine kavuşturursa ciddi şekilde ödüllendireceğim. Ama kim ki aynı niyetle gelir de başaramazsa ciddi şekilde cezalandıracağım.”
Tabi bu fermanla kendisine güvenemeyen ödül peşindeki şaklabanlar aradan çıkmış ve gerçek doktorlar köşke gelerek çalışmaya başlamışlardır.
Hatta konunun duyulmasıyla birlikte İstanbul’da yaşayan Uzakdoğulu saray hekimleri bile Fatma hanımın sıhhati için buraya gelmişlerdir. Ama sonuç nafiledir ve paşa hiddetlendikçe hiddetlenmektedir.
Resim: 2012 tarihli Merzifon pusula gazetesi sayfasındaki köşe yazım.
En son Merzifon’un yayla köylerinde yaşayan karı koca çobanlık yapan yaşlı bir çift, “Biz Fatma hanıma yemek yediririz”, diye köşke gelmişlerdir. Paşanın çok fazla bir seçeneği kalmadığı için son çare çoban karı kocaya izin vermiştir.
Dibekte dövülerek kabuğu alınmış tane diri buğdayın içine 3 gün aç bırakılan (içinin temizlenmesi acısından) kesilmiş dişi ördeği koyarak fırına vermişlerdir.
Tabi o zaman böyle bir yemek var ama aş olarak biliniyor adı keşkek değil. Pasa ve ailesi dört gözle yemeğin pişmesini beklerken ikide bir hiddetlenen Paşa, “Bre bu yemek nasıl yemektir.
Saatler olmuş daha pişmedi mi?”
diye sorgularken sabaha karşı fırından alınan yemek sıcaklığı ile tahta kaşıkla bir süre vurularak eritildikten sonra Fatma hanımın yattığı odanın içinde kömürlü kahve mangalında tereyağı eritilmiş acı biber salçası ile yemeğin sosu yapılmıştır. Tabi bu esnada odayı tamamen tereyağı kokusu sarmıştır.
Tereyağı ve acı biberli sosu yaşlı çoban Fatma hanımın dudaklarına kaşıkla sürdüğü zaman, Fatma hanım kendine gelerek diliyle dudaklarındaki sosu yalayarak tadına bakar ve “Rüyam da bir yemek yedim daha önce hiç böyle yemek yememiştim, o yemekten yemek istiyorum”.
Deyince Paşa bir küçük çocuk edasında sevinerek havalara uçmuş.
Yaşlı çobanda hemen buğdayın üzerine sosu dökerek Fatma hanıma yedirmeye başlamıştır. Tabi paşanın kızı yemeğini yiyip iyileşme belirtileri gösterince pasa ve yanındaki yaverleri sofraya oturmuşlar ve paşa emir buyurmuş;
--“Bu yemek nasıl yemektir getirin hele bizde bir tadalım.”
deyince hemen hizmetli cariyeler tarafından kalan aş sofraya konmuştur. Tabi dört ya da beş kişiden oluşan gösterince pasa ve yaverleri birer ikişer kaşık alınca aş biter. Paşa, “ Getirin hele biraz daha getirin nede güzelmiş bu aş” deyince üzülerek başka kalmadığını söylerler. Paşa bu defa “içini çekerek
-KEŞKE biraz daha yapsaydınız.” der. Bu arada paşanın yardımcısı,
-Paşam yemeğin adı bundan sonra KEŞKE mi olsun?” diye sorar.
Paşada; “evet bu yemeğin ismi bundan sonra KEŞKEK olsun” der ve bu konuda fermanimdir diyerek ;
-Bu yemek bundan sonra KESKEK diye anıla,
-İsteyen sabah öğlen akşam yiye,
-Bayramlarda düğünlerde nişanlarda nikâhlarda zengin fakir demeden her hanede KEŞKEK yapıla,
-Bu günden itibaren kırk gün konağımda halka KEŞKEK dağıtıla diyerek fermanın o tarihten itibaren uygulanmasını ister.
Yemeği yaparak kızını iyileştiren çoban çifte de ödül olarak kendi köylerinde iyi bir ev, iki ayri ahir ve istedikleri kadar küçükbaş büyük baş hayvan verile. Diyerek cömertliğini göstermiştir.
Evet, Keşkeğin hikâyesi budur. Acaba tüm Türkiye’de meşhur olan ama; Amasya Merzifon’un vazgeçilmezleri arasındaki keşkeğin bu tarihi hikâyesini biliyor muyduk?
İlgili Makale Kaynaklarım;
2012 yılında Marınca köyü ahalisi'nin en yaşlıları, Amasya ve Merzifon halkının ileri gelen esnaf ve gazetecileri ile sohbetlerim.
Profesyonel Mutfaklarda Aşağıdaki Kaynak Olarak Gördüğüm Diğer Yazıları 'Da Okumak İsteyebilirsiniz...
*** Yukarıda belirtilmiş olan ve yazı içeriğindeki diğer etiketlenmiş konular ile ilgili alanlarda daha fazla bilgi ve gastronomi danışmanlığı alanında hizmet alanlarım içerisinde destek almak için iletişim bilgilerimden tarafım ile bağlantıya geçebilirsiniz. ***